“คุณเป็นคนมีความมั่นใจในตัวเองสูง กล้าทำกล้าตัดสินใจ แต่บางครั้งคุณก็มักจะลังเลและจำเป็นต้องขอความเห็นจากคนรอบข้างเพื่อช่วยการตัดสินใจของคุณ คุณเป็นชอบเข้าสังคมแต่บางทีคุณก็ต้องการความเป็นส่วนตัว....”
สังเกตอะไรในคำทำนายแบบนี้บ้างไหมครับ ?
หลักสำคัญคือคำทำนายมักจะเป็นแบบกว้าง ๆ
มีบางคำหรือบางประโยคที่เมื่อเราฟังแล้ว เราจะคิดไปเองว่าตรงกับตัวของเรา
แล้วเราก็จะบอกว่า “แม่น”
Phineas Taylor Barnum (P.T.Barnum) นักแสดงมายากลและเจ้าของละครสัตว์เป็นผู้บอกว่า
คำทำนายที่แม่น คือคำที่บอกไปแล้วไม่ต้องถูกทั้งหมดก็ได้ ขอแค่ให้มีคำพูดแบบกลาง ๆ
ที่ทุกคนสามารถตีความเข้าหาตัวเองได้ก็พอแล้ว
หรือที่ฝรั่งเรียกว่า Have a little something for everybody.
เปรียบเหมือนการยิงปืนไปที่กระดาษเปล่าแผ่นใหญ่ ๆ สัก 1 แผ่น
ถ้ากลุ่มกระสุนส่วนใหญ่อยู่ตรงไหนเราก็ไปเขียนวงกลมเอาไว้ตรงกลุ่มนั้น
แล้วเราก็เอาไปอวดใคร ๆ ว่าเรายิงปืนแม่น
นี่คือเคล็ดลับว่าทำไมหมอดูถึงทายแม่นหรือ Barnum Effect
จากหลักการนี้หมอดูถึงต้องทำให้คนรับคำทำนายเชื่อว่าเป็นคำทำนายเฉพาะตัวของเขา, เป็นคำทำนายแบบกลาง ๆ
โดยให้ตีความเข้าตัวเอง
เช่น....
มีเรื่องเล่ากันมาว่าครั้งหนึ่งกษัตริย์จากดินแดนแห่งหนึ่งจะยกทัพไปรบกับประเทศคู่อริ
เมื่อไปขอให้โหรหลวงทำนาย โหรหลวงก็ทำนายว่า....
“การกรีฑาทัพไปรบในครั้งนี้จะทำให้อาณาจักรที่ยิ่งใหญ่แห่งหนึ่งต้องล่มสลาย”
กษัตริย์องค์นั้นก็มั่นใจว่าตัวเองชนะแหงแก๋
พอยกทัพไปรบกับประเทศคู่อริก็กลับแพ้ราบคาบแถมตัวเองยังตายในที่รบอีกต่างหาก!!
นี่คือตัวอย่างของ Barnum Effect คือการให้คำนายแบบกว้าง ๆ
แล้วให้คนตีความเอาเอง
หรืออีกเทคนิคหนึ่งที่หมอดูบางคนชอบใช้เพื่อสร้างความดังให้ตัวเอง
คือการทายเรื่องร้าย ๆ ซ้ำ ๆ แบบเดียวกันทุกปี
เช่น ทายว่าหิมะจะตกในเมืองไทย, จะเกิดม็อบเกิดจลาจล, จะเกิดศึกสงคราม,
จะเกิดการปฏิวัติรัฐประหาร, จะเกิดอุบัติเหตุครั้งใหญ่,
เกิดไฟไหม้, แผ่นดินไหว, วาตภัย, น้ำท่วม, สึนามิ,
ดาราดังหรือคนมีชื่อเสียงจะจากไป ฯลฯ
หรือต่อไปอาจจะต้องทายเพิ่มว่าพระดัง ๆ
ที่มียศมีตำแหน่งจะพังเพราะสีกาจะได้อินเทรนด์ครับ
จะเห็นได้ว่าหมอดูประเภทนี้จะใช้วิธีการทำนายแบบนี้ทุกปี
ถ้าปีไหนฟลุ๊คถูกขึ้นมาคนก็จะบอกว่านั่นไงหมอดูเจ้านี้แม่นจริง ๆ
แต่ไอ้ที่ทายผิดเสียเป็นส่วนใหญ่คนจะไม่พูดถึง
ใครอยากเป็นหมอดูดังให้คนโจษจันว่าเป็นนอสตราดามุสเมืองไทยก็ใช้เทคนิคนี้ได้นะครับ
ยิ่งอ้างอิงอำนาจอะไรที่คนจับต้องไม่ได้มองไม่เห็นเช่นบอกว่ามีพ่อปู่แม่ย่าพญานาคีหรือมีโหงพรายกุมารทองมากระซิบบอกข้างหูก็จะยิ่งเพิ่ม
Reference ให้คนฟังเกิดความเลื่อมใสหลงเชื่อได้มากยิ่งขึ้น
ปล.ทั้งหมดที่เล่ามานี้ผมหมายถึงหมอดูประเภทที่ขาดคุณธรรมขาดจริยธรรม
ไม่มีหลักวิชาโหราศาสตร์ใด ๆ มารองรับ
แต่ใช้วิธีอ้างอิงอะไรที่พิสูจน์ไม่ได้ว่ามาดลใจ มากระซิบหรือมาเข้าฝันแล้วมาพูดเพื่อสร้างความดังให้ตัวเองโดยไม่คิดว่าจะทำให้เกิดผลกระทบในสังคมยังไงบ้าง
แล้วก็ใช้กระแสความดังหาเงินทองให้กับตัวเองจากเหยื่อที่หลงเชื่อครับ
