“ปัญหา”
เป็นเรื่องปกติที่ทุกคนต้องเจอซึ่งเมื่อเจอปัญหาแล้วก็ต้องคิดหาทางแก้ปัญหานั้น ๆ
ที่สุดของการคิดแก้ปัญหาก็คือการ
“ตัดสินใจ”
แต่..หลายครั้งการตัดสินใจเพื่อแก้ปัญหามักจะมี
“กับดัก” ที่ซ่อนอยู่โดยบางทีเราก็ไม่รู้ตัว
ลองมาดูกันไหมครับว่าในการตัดสินใจจะมีกับดักอะไรซ่อนอยู่บ้าง
1.
เข้าไปยึดติดข้อมูลก่อนหน้านี้ หรือ Anchoring Trap คำว่า “Anchor” แปลว่าทอดสมอ (เรือ)
แล้วความหมายของคำ
ๆ นี้คืออะไร?
ผมยกตัวอย่างง่ายๆ โดยถามว่า....
“ประเทศอุซเบกิสถานมีประชากร
5
ล้านคน ใช่หรือไม่? ถ้าตอบว่าไม่ใช่ ท่านคิดว่าประเทศนี้มีประชากรเท่าไหร่?”
ตอบ....
ฮั่นแน่..อย่าเพิ่งเปิดกูเกิ้ลนะครับ!
ผมเชื่อว่าหลายคนจะตอบว่ามีประชากรอยู่แถว
ๆ 3-10
ล้านคน เพราะผมไปทอดสมอเอาไว้ที่ 5 ล้านคน
ทำให้คนที่ไม่เคยมีความรู้เกี่ยวกับประชากรในประเทศนี้เลยก็เลยเข้าไปติดกับดักข้อมูลแถว
ๆ 5 ล้านคน
แต่..อันที่จริงประเทศอุซเบกิสถานมีประชากรประมาณ
32 ล้านคนครับ!
นี่จึงเป็นเรื่องที่ควรจะต้องระวังในการตัดสินใจในสถานการณ์ที่เราไม่เคยมีประสบการณ์ในเรื่องนั้น
ๆ ให้เราระวังคนที่จะให้ข้อมูลกับเราแบบ “ทอดสมอเรือ”
เอาไว้แล้วจะทำให้เราไปยึดติดกับข้อมูล (หรือสมอเรือที่ทอดเอาไว้)
ที่อาจจะไม่ถูกต้องทำให้เราตัดสินใจผิดพลาด
ดังนั้น
เราจำเป็นต้องหาข้อมูลเพิ่มเติมให้มากขึ้นและระวังการไปทอดสมอเรือนี้ให้กับทีมงานหรือคนอื่นด้วยนะครับ
2.
ยึดติดเรื่องเดิม
ๆ และไม่ชอบเปลี่ยนแปลง เราเคยทำหรือเคยตัดสินใจยังไงก็ยังเป็นอยู่อย่างงั้น
เช่น เราเคยใช้เส้นทางจากที่ทำงานกลับบ้านเส้นทางไหนก็เส้นทางนั้น
ถ้ามีใครมาบอกให้เราลองเปลี่ยนเส้นทางดูบ้างเผื่อจะทำให้กลับถึงบ้านได้เร็วขึ้น
เราก็จะไม่ยอมเปลี่ยนโดยหาข้ออ้าง(ให้กับตัวเอง) ว่าเปลี่ยนไปก็เหมือนเดิมไม่ทำให้เร็วขึ้นหรอก
กับดักตัวนี้ก็เป็นตัวที่สองที่มักทำให้เราตัดสินใจผิดพลาด
3.
ตัดสินใจในเรื่องเดิมแบบผิดซ้ำซาก เช่นเราซื้อมือถือมาใช้ได้ประมาณหนึ่งเดือนแล้วเกิดเสีย
เราก็ส่งซ่อมเสียเวลาไปสองสัปดาห์พอเอากลับมาใช้งานได้สักแป๊บเดียวก็เสียต้องส่งซ่อมอีก
เราก็ยังตัดสินใจส่งซ่อมซ้ำ ๆ ซาก ๆ อย่างนี้ 4-5 รอบ
คำถามคือ “เราควรจะขายแล้วเปลี่ยนเครื่องใหม่ดีกว่าไหม?”
ซึ่งหลายคนก็ยังคงตัดสินใจแบบเดิมที่ผ่านมาคือส่งไปซ่อมต่อไป
ข้อคิดคือเมื่อเราตกลงไปในหลุม เราควรจะขุดหลุมให้ลึกลงไปเรื่อย ๆ
หรือควรหาทางปีนขึ้นมาจากหลุมนั้น?
กับดักในเรื่องนี้เราจะเห็นได้จากคนที่ตัดสินใจผิดพลาดซ้ำซากและไม่หลุดจากปัญหานั้นสักทีครับ
4.
ไปขอคำปรึกษาจากคนที่คิดเหมือนเรา มีคนอีกไม่น้อยที่ชอบฟังแต่คนที่คิดเหมือนเรา
และไม่ชอบฟังคนที่คิดต่าง (หรือจะบอกว่าไม่ชอบฝ่ายค้านก็ได้มั๊งครับ) ถ้าเป็นอย่างงี้แล้วล่ะก็แน่นอนว่าการตัดสินใจของเรามีโอกาสผิดพลาดได้เยอะ
เพราะเราชอบฟังแต่คนที่อวยกับเรา การตัดสินใจแบบนี้มักพบในคนที่ไม่เปิดใจรับฟังคนเห็นต่างแต่ชอบฟังพวกชเลียร์คอยเพ็ดทูลประเภท
“ได้ครับพี่-ดีครับผม-เหมาะสมครับนาย-สบายครับทั่น”
ซะเป็นส่วนใหญ่
ผู้บริหารประเภทนี้ตัดสินใจไปแล้วก็พังเพราะลูกน้องชเลียร์นี่ก็มีให้เห็นเยอะนะครับ
5.
ติดกรอบความคิดเดิม เช่น เราเคยไปกินข้าวที่ร้านอาหาร A
เมื่อ 5 ปีที่แล้วตอนที่ร้านนี้เพิ่งเปิดใหม่
ๆ ซึ่งร้านนี้บริการแย่มาก มีความไม่พร้อม อาหารก็ไม่เข้าที่ไม่อร่อย
วันนี้พอเพื่อนมาชวนให้ไปกินข้าวที่ร้าน A อีกครั้งเราจะปฏิเสธและบอกว่าร้านนี้ไม่อร่อย
บริการแย่ ซึ่งเดี๋ยวนี้ร้านนี้อาจจะไม่ได้เป็นเหมือนเมื่อห้าปีที่แล้วก็ได้นะครับ
กับดักตัวนี้ก็มักเกิดจากคนที่ไม่ค่อยจะยอม Update กับเรื่องใหม่
ๆ แต่ยังคงติดอยู่ในเรื่องเดิม ๆ หรือติดเรื่องเก่า ๆ
อยู่ทำให้ตัดสินใจผิดพลาดครับ
6.
มโนไปเอง กับดักตัวนี้ก็มักจะทำให้การตัดสินใจผิดพลาดเพราะเจ้าตัวมักชอบคิดแบบมโนไปล่วงหน้าทั้ง
ๆ ที่เรื่องนั้นอาจไม่เป็นจริงก็ได้มักเกิดกับคนที่มั่นใจในตัวเองมากเกินไป หรือ เป็นคนที่ระวังตัวเองมากจนเกินไปก็จะมีผลทำให้การตัดสินใจผิดพลาดเอาได้ง่าย
ๆ
กับดักที่ผมเล่าให้ฟังมาทั้งหมดนี้มาจากบทความของฮาร์วาร์ด
บิสสิเนส รีวิว หลายปีแล้วแต่เห็นว่ามีประโยชน์และเป็นเรื่องสำคัญสำหรับตัวเราเองที่จะเอาไว้ทบทวนก่อนการตัดสินใจว่าเราไปติดกับดักต่าง
ๆ เหล่านี้บ้างหรือไม่จะได้เตือนสติตัวเองและลดความผิดพลาดในการตัดสินใจให้ได้มากที่สุดครับ
……………………………..
