มีคำพูดหนึ่งที่เป็นประโยคทองคือ “ประชาชนจะอ้างว่าไม่รู้กฎหมายไม่ได้”
คนทำงานก็เช่นเดียวกัน
ไม่ว่าจะเป็นนายจ้างหรือลูกจ้าง
จะเป็นผู้บริหารหรือพนักงานทุกระดับก็ควรจะต้องมีความรู้กฎหมายแรงงานด้วย
ไม่ใช่จะรู้กฎหมายแรงงานแต่เฉพาะคนที่ทำงาน HR เพียงฝ่ายเดียวจริงไหมครับ
แต่ในความเป็นจริงแล้วผมก็พบว่าคนยังไม่รู้กฎหมายแรงงานยังมีอยู่เยอะไม่ว่าจะเป็นฝ่ายบริหารหรือเป็นพนักงานก็ตาม
มันก็เลยทำให้รู้สึกแย้ง ๆ กับประโยคทองข้างต้นดีเหมือนกันนะครับ
แถมพอไม่รู้กฎหมายแรงงานก็จะทำให้เกิดปัญหาแรงงานสัมพันธ์ในองค์กรตามมาเป็นดราม่ามหากาพย์กันในหลายบริษัทตั้งแต่ปัญหาแบบเบา
ๆ ไปจนถึงต้องไปขึ้นโรงขึ้นศาล
อย่างวันนี้ผมก็ขอยกตัวอย่างความไม่รู้กฎหมายแรงงานมาสักเรื่องหนึ่งที่เจอมาก็คือ
พอผมถามพนักงานบริษัทแห่งหนึ่งว่า..ที่บริษัทมีสวัสดิการอะไรบ้าง?
คำตอบคือบริษัทเขามีสวัสดิการวันลาพักร้อน
ลากิจ ลาป่วย โอที??
เดี๋ยว ๆ กำลังเข้าใจอะไรผิดอยู่หรือเปล่าเนี่ยะ ??
ก็เลยขอเอาเรื่องที่อธิบายพนักงานรายนี้มาเล่าสู่กันฟังว่า
1.
บริษัทจะมีการจ่ายค่าตอบแทนทางตรง เช่น
เงินเดือน, ค่าครองชีพ, ค่าวิชาชีพ, ค่าภาษา, ค่ากะ, ค่าเบี้ยขยัน, ค่าตำแหน่ง,
ค่าน้ำมัน ฯลฯ (ผมขอเรียกค่าตอบแทนอื่น ๆ ที่นอกเหนือจากเงินเดือนว่า “สารพัดค่า”
นะครับ)
ซึ่งค่าตอบแทนทางตรงทั้งหมดคือเงินเดือน+สารพัดค่านี้
HR อย่าลืมดูให้ดีด้วยนะครับว่าสารพัดค่าตัวไหนเป็น “ค่าจ้าง”
ตัวไหนไม่ใช่ค่าจ้างเพื่อจะได้นำมาใช้เป็นฐานในการคำนวณสิทธิประโยชน์ให้กับพนักงานตามกฎหมายแรงงาน
2.
นอกจากค่าตอบแทนทางตรงตามข้อ 1 แต่ละบริษัทก็จะมี
“สวัสดิการ” ให้กับพนักงานเพื่อช่วยเหลือชีวิตความเป็นอยู่รวมไปถึงเพื่อสร้างความผูกพันกับองค์กร
เช่น การประกันสุขภาพ, ประกันชีวิต/อุบัติเหตุ, ค่าเช่าบ้าน, ค่าน้ำมัน,
ค่าไฟฟ้า/น้ำประปา, เงินช่วยเหลือบุตร, เงินช่วยเหลือการแต่งงาน,
เงินช่วยเหลือค่าทำศพ, การตรวจสุขภาพประจำปี ฯลฯ
ซึ่งแต่ละบริษัทก็ควรจะต้องมีระเบียบเกี่ยวกับการให้สวัสดิการที่ชัดเจนเพื่อให้มีการปฏิบัติเป็นไปตามเงื่อนไขของสวัสดิการนั้น
ๆ
ส่วนวันลาพักร้อนและวันลาประเภทต่าง
ๆ เช่น ลาป่วย, ลากิจ, ลาคลอด, ลาทำหมัน ฯลฯ และค่าโอทีไม่ใช่สวัสดิการนะครับ
วันหยุดทั้ง 3 ประเภทคือวันหยุดประจำสัปดาห์
วันหยุดประเพณี และวันหยุดพักผ่อนประจำปี (ที่เรามักจะเรียกกันว่า “วันลาพักร้อน”
นั่นแหละ) เป็นสิทธิของลูกจ้างที่นายจ้างจะต้องเป็นผู้กำหนดให้ลูกจ้างหยุดล่วงหน้าตามกฎหมายแรงงาน
ส่วนวันลาประเภทต่าง
ๆ เช่น ลาป่วย, ลากิจ, ลาคลอด, ลาทำหมัน, ลาเรียกระดมพล, ลาเพื่อฝึกอบรม ลูกจ้างมีสิทธิลาได้ตามกฎหมายแรงงานตามข้อบังคับการทำงาน
ดังนั้นทั้งวันหยุดและวันลาเหล่านี้จึงไม่ใช่สวัสดิการ
สำหรับค่าโอทีก็เป็นเรื่องที่หัวหน้าสั่งให้ลูกน้องทำงานล่วงเวลา
ทำงานในวันหยุด หรือทำงานล่วงเวลาในวันหยุด โดยลูกน้องต้องยินยอมที่จะทำโอทีและเมื่อลูกน้องทำโอทีแล้วบริษัทก็ต้องจ่ายค่าโอทีให้ตามกฎหมายแรงงาน
ค่าโอทีจึงไม่ใช่สวัสดิการครับ
มาถึงตรงนี้ก็เชื่อว่าจะเห็นความแตกต่างระหว่างสวัสดิการกับวันหยุด
วันลา และโอทีชัดเจนเข้าใจตรงกันทั้งผู้บริหารและพนักงานแล้วนะครับ
..............................
