ก่อนหน้านี้ผมเคยเขียนเรื่องสัญญา ประกาศ คำสั่ง ข้อบังคับการทำงานใด ๆ ที่ขัดกฎหมายจะเป็นโมฆะ (เมื่อขึ้นศาลแรงงาน) เสมอ อธิบายโดยสรุปคือฝ่ายบริหาร (MD/CEO) มักจะคิดเข้าข้างตัวเองว่าบริษัทจะออกประกาศ คำสั่ง กฎระเบียบ ใด ๆ ก็ได้ หากพนักงานฝ่าฝืนบริษัทมีสิทธิทำตามประกาศ ข้อบังคับ ฯลฯ ที่ประกาศออกมาได้ทุกอย่าง
เช่น
บริษัทมีระเบียบเรื่องการลาออกเอาไว้ว่าถ้าพนักงานไม่ยื่นใบลาออกล่วงหน้า 30 วัน
บริษัทจะไม่จ่ายเงินเดือนงวดสุดท้ายเพราะถือว่าทำให้บริษัทเกิดความเสียหายไม่สามารถหาคนมาทำแทนได้ทัน
หรือเกิดความเสียหายที่เกิดจากการทิ้งงานที่รับผิดชอบไปแบบกระทันหัน
สมมุตินาย
A ยื่นใบลาออกวันที่ 15 มิย.โดยมีผลวันที่ 1 กค. บริษัทก็จะไม่จ่ายเงินเดือนงวดสุดท้ายตั้งแต่วันที่ 1-15 มิย.เป็นต้น
ซึ่งระเบียบแบบนี้แหละครับที่ผิดกฎหมายแรงงาน
หากบริษัททำอย่างที่บอกมานี้ถ้าพนักงานไปฟ้องบริษัทก็แพ้คดีแหงแก๋
แต่ยังมีสัญญาประเภทหนึ่งที่นายจ้างหลายแห่งจะให้ลูกจ้างเซ็นคือสัญญาห้ามไปทำงานกับคู่แข่งเมื่อลูกจ้างพ้นสภาพจากการเป็นพนักงานของบริษัทไปแล้ว
โดยในสัญญาก็มักจะบอกเอาไว้ว่าถ้าหากพนักงานผิดสัญญาดังกล่าวจะทำให้บริษัทเกิดความเสียหายซึ่งบริษัทก็จะปรับเงินเพื่อชดเชยความเสียหายนั้น
ส่วนจะปรับกี่บาทก็แล้วแต่ที่สัญญาจะระบุเอาไว้
คำถามคือ....
สัญญาห้ามไปทำงานกับคู่แข่งผิดกฎหมายแรงงานหรือไม่
?
เคยมีคำพิพากษาศาลฎีกาดังนี้
ฎ.4368/2549
ศาลฎีกาวินิจฉัยว่า
ข้อห้ามดังกล่าวเป็นเพียงข้อจำกัดประเภทธุรกิจไว้อย่างชัดเจน
มิได้เป็นการห้ามลูกจ้างประกอบอาชีพอันเป็นการปิดทางทำมาหาได้อย่างเด็ดขาด
ลูกจ้างสามารถประกอบอาชีพหรือทำงานในบริษัทประกอบธุรกิจที่อยู่นอกเหนือข้อตกลงที่ห้ามได้
ลักษณะของข้อตกลงที่ก่อให้เกิดหนี้ในการงดเว้นการกระทำตามที่กำหนดโดยสมัครใจของคู่กรณีเช่นนี้
ไม่เป็นการตัดการประกอบอาชีพของลูกจ้างทั้งหมดทีเดียว เพียงแต่เป็นการห้ามการประกอบอาชีพบางอย่างที่เป็นการแข่งขันกับนายจ้างเท่านั้น
จึงเป็นสัญญาต่างตอบแทนที่รักษาสิทธิประโยชน์ของคู่กรณีที่เป็นไปได้โดยชอบในเชิงของการประกอบธุรกิจย่อมมีผลบังคับได้ไม่เป็นการขัดต่อกฎหมาย
ความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน
ในส่วนข้อห้ามมิได้กำหนดระยะเวลาไว้
ศาลฎีกาเห็นพ้องด้วยกับศาลแรงงานกลางว่าเป็นการจำกัดสิทธิเสรีภาพของลูกจ้างให้ต้องรับภาระมากเกินไปตามพรบ.ว่าด้วยข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม
2540 มาตรา
9 วรรคหนึ่ง และกำหนดให้มีผลใช้บังคับได้เพียง 2
ปี นับแต่วันที่พ้นจากการเป็นลูกจ้าง....
เมื่อดูจากแนวคำพิพากษาดังกล่าวจึงสรุปได้ว่าสัญญาแบบนี้ไม่ผิดกฎหมายแรงงานครับ
และถ้าหากไปดูมาตรา
14 ของกฎหมายแรงงานจะบอกเอาไว้อย่างนี้
มาตรา ๑๔/๑ สัญญาจ้างระหว่างนายจ้างกับลูกจ้าง
ข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน
ระเบียบหรือคำสั่งของนายจ้างที่ทำให้นายจ้างได้เปรียบลูกจ้างเกินสมควร ให้ศาลมีอำนาจสั่งให้สัญญาจ้าง
ข้อบังคับเกี่ยวกับการทำงาน ระเบียบหรือคำสั่งนั้น
มีผลใช้บังคับเพียงเท่าที่เป็นธรรมและพอสมควรแก่กรณี
จากแนวคำพิพากษาและมาตรา 14/1 จึงสรุปได้ว่า
1.
สัญญาที่ห้ามไปทำงานกับคู่แข่งเมื่อพ้นสภาพพนักงานของบริษัทไปแล้วไม่ผิดกฎหมายแรงงาน
2.
หากนายจ้างเห็นว่าลูกจ้างทำผิดสัญญาดังกล่าว
นายจ้างก็มีสิทธิจะไปฟ้องศาลแรงงานเพื่อให้ลูกจ้างชดใช้ความเสียหายที่ลูกจ้างทำผิดสัญญาได้
3.
นายจ้างก็ต้องนำหลักฐานต่าง ๆ ไปพิสูจน์ให้ศาลเห็นว่าการที่ลูกจ้างผิดสัญญานั้น
เกิดความเสียหายแก่บริษัทยังไง เท่าไหร่
และจะเรียกร้องให้ลูกจ้างชดใช้เท่าไหร่ยังไง
4.
ศาลจะเป็นผู้พิจารณาทั้งข้อกฎหมายและข้อเท็จจริงทั้งหมดแล้วตัดสิน
โดยอยู่บนหลักให้มีความเป็นธรรมและพอสมควรแก่กรณี
เคลียร์นะครับ 😊
