คนที่เคยเรียนจิตวิทยาล้วนแต่ต้องเคยได้ยินทฤษฎี X Y ของปรมาจารย์ด้านจิตวิทยาที่โด่งดังท่านหนึ่งคือ ดั๊กกลาส แมคเกรเกอร์ (Douglas McGregor ค.ศ.1906-1964 พ.ศ.2449-2507) ชาวเมืองดีทรอยส์ รัฐมิชิแกน
แมคเกรเกอร์จบปริญญาโท-เอกด้านจิตวิทยาจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด
แล้วเป็นอาจารย์ที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดต่อมาก็ย้ายมาสอนที่ MIT ด้านจิตวิทยา
ปี
ค.ศ.1960 (พ.ศ.2503) เขียนหนังสือชื่อ “Managing
the Human Side of Enterprise” เนื้อหาที่สำคัญในหนังสือเล่มนี้พูดถึงพฤติกรรมของคนในรูปแบบของทฤษฎี
X และ Y (โดยสรุปแบบย่อ ๆ) คือ
คนที่เป็นแบบ X จะเชื่อว่า....
-
โดยธรรมชาติของคนจะไม่ชอบทำงาน
และจะพยายามหลีกเลี่ยงงานถ้าทำได้
-
ดังนั้นจึงต้องมีการบังคับ ควบคุม สั่ง
(เผลอ ๆ อาจจะต้องถึงกับขู่) ให้คนทำงาน
และหากคนยังไม่ขยันก็จะต้องใช้วิธีการลงโทษเพื่อให้เกิดความเกรงกลัว
-
แต่ถ้าใครทำงานดีก็จะมีการให้รางวัลโดยเน้นเงินเป็นหลักเพื่อให้งานบรรลุเป้าหมายให้ได้
-
ผู้บริหารตามทฤษฎีนี้จะมุ่งเป้าหมายผลสำเร็จของงานเป็นหลัก
ส่วนคนที่เป็นแบบ Y จะเชื่อว่า....
-
คนเราทำงานก็เหมือนกับการเล่น
หรือการพักผ่อน คนทั่วไปก็อยากจะทำงานอยู่แล้วโดยธรรมชาติ
-
คนมีความกระตือรือร้นมีความรับผิดชอบ
-
หากมีการให้รางวัลหรือมีผลตอบแทนที่ดีก็จะทำให้คนเกิดความตั้งใจและเกิดแรงจูงใจในการทำงานที่ดีตามไปด้วย
-
หากมีสภาพแวดล้อมในการทำงานที่เหมาะสมแล้ว
คนก็จะแสวงหาความรับผิดชอบมากยิ่งขึ้นและมีความมุ่งมั่น
-
คนเราทุกคนจะมีความเฉลียวฉลาดมีจินตนาการและมีความคิดริเริ่มในการแก้ไขปัญหาต่าง
ๆ อยู่แล้วและจะสนุกไปกับงานที่ทำเพื่อให้เป็นที่ยอมรับของหัวหน้า
-
ผู้บริหารตามทฤษฎีนี้จะมุ่งคนเป็นหลัก
แม๊คเกรเกอร์เชื่อว่าการบริหารจัดการคนจะมีอยู่
2 ทางนี้แหละครับและบอกว่าการใช้ทฤษฎี Y จะจูงใจคนได้ดีกว่าทฤษฎี
X โดยผู้บังคับบัญชาต้องเปิดโอกาสให้กับลูกน้องได้ใช้ความสามารถได้อย่างเต็มที่
แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าคนที่เป็นหัวหน้าจะไม่ควบคุมดูแลการทำงานของลูกน้อง
ถ้าจะว่าไปแล้วคนที่เป็นหัวหน้าก็ต้องสามารถสมดุลทั้ง
X
และ Y ให้ดีแหละครับ
ปีค.ศ.1964 (พ.ศ.2507) แมคเกรเกอร์เขียนหนังสือชื่อ “The
Professional Manager” แต่หนังสือเล่มนี้ถูกตีพิมพ์ภายหลังจากที่เขาหัวใจวายตายกระทันหันเมื่ออายุได้
58 ปี
ฝากผลงานทฤษฎี X และ
Y อันโด่งดังไว้เป็นที่กล่าวขานกันมาจนถึงปัจจุบันนี้
