อยากทำงาน HR ต้องจบสายตรงหรือไม่?

             คำถามตามหัวเรื่องนี้เป็นคำถามของคนที่กำลังจะก้าวเข้ามาในวงการ HR ที่บางครั้งแม้เจ้าตัวเองก็ยังไม่รู้ว่างานนี้จะต้องทำอะไรบ้าง บางคนก็อาจจะคิดว่าคงจะเป็นงานรับคนเข้า-เอาคนออก ตรวจบัตรตอก ออกใบเตือนเหมือนงานธุรการทั่ว ๆ ไป 

            หรือหนักกว่านั้นบางคนก็คิดว่าเป็นงานเจ้าคนนายคนคือสามารถสั่งงานหน่วยงานอื่น ๆ ทำตัวเป็นเหมือนครูไหวใจร้ายที่คอยตักเตือนนักเรียน (ซึ่งก็คือพนักงาน) ที่ทำผิดกฎระเบียบได้ทั่วทั้งบริษัท ถ้าใครเตือนแล้วไม่ฟังก็ออกหนังสือตักเตือน หรือถ้ายังไม่ดีขึ้น HR ก็ไล่ออกไปได้เลย คือเข้าใจว่าทำงาน HR แล้วมีอำนาจล้นฟ้าคล้าย ๆ เป็นเจ้าพ่อเจ้าแม่หรือเป็นมาเฟียในบริษัททำนองนั้นแหละผมก็เลยอยากจะแชร์ความคิดเห็นจากประสบการณ์อย่างนี้ครับ

            ผมขอแบ่งประเภทของคนที่เข้ามาทำงาน HR ออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ

1.      คนที่เพิ่งจบใหม่ยังไม่มีประสบการณ์ทำงานมาก่อน แบ่งเป็น

1.1   สมัยก่อนย้อนหลังไปไม่ต่ำกว่า 30 ปีได้มั๊งครับ คนที่ทำงาน HR (รุ่นเก่า ๆ ) มักจะจบสายสังคมศาสตร์ เช่น รัฐศาสตร์, นิติศาสตร์, ศิลปศาสตร์ ฯลฯ ส่วนพวกที่จบสายวิทยาศาสตร์ก็อาจจะมีบ้าง เช่น จบจากคณะวิทยาศาสตร์ หรือวิศวกรรมอุตสาหการ ที่จบปุ๊บก็เข้ามาทำงานด้าน HR แต่จะมีน้อยกว่าคนที่จบสายศิลปศาสตร์ เนื่องจากในสมัยก่อนนี้ยังไม่มีการสอนวิชาบริหารงานบุคคลโดยตรงในระดับปริญญา ดังนั้นคนที่จบใหม่และเข้าทำงาน HR จึงมักจะถูกองค์กรส่งไปเข้ารับการอบรมด้านการบริหารงานบุคคลในองค์กรที่จัดการอบรมแบบเป็นหลักสูตรที่ได้รับวุฒิบัตรทางด้านนี้ เช่น หลักสูตรการบริหารงานบุคคลของกระทรวงแรงงาน (สมัยก่อนจะเรียกว่ากรมแรงงาน),  สมาคมจัดการงานบุคคลแห่งประเทศไทย (PMAT) เป็นต้น ซึ่งการอบรมดังกล่าวก็จะใช้เวลาหลายวัน และเขาก็จะสอนในเรื่องของ HR Functions ทั้งหมดที่คนทำงาน HR ต้องทราบ เมื่อจบก็จะได้รับวุฒิบัตรผ่านการอบรมแล้วก็มาทำงานด้าน HR ต่อไป

1.2   ในยุคปัจจุบัน มีการเรียนการสอนในสาขาบริหารงานบุคคลในระดับปริญญาโดยจะมีการสอนนักศึกษาให้ทราบ HR Functions ต่าง ๆ ทั้งระดับปริญญาตรี-โท-เอก เรียกว่าถ้าใครสนใจอยากจะทำงานด้าน HR ก็เรียนรู้กันได้ตั้งแต่ปริญญาตรีมาเลย

2.      คนที่มีประสบการณ์ทำงานด้านอื่นมาแล้วและสนใจมาทำงานด้าน HR หรือถูกย้ายมาทำงาน HR คนกลุ่มนี้ผมแบ่งเป็น

2.1   คนที่สนใจอยากจะมาทำงานด้าน HR อย่างจริงจัง

2.2   คนที่ไม่ได้อยากมาทำงาน HR แต่ถูกบริษัทย้ายมาอาจจะเนื่องจากทำงานในหน่วยงานเดิมไม่ดีมีปัญหาหรือผลงานย่ำแย่ก็เลยย้ายมาอยู่ที่ฝ่ายบุคคลก็เลยต้องจำใจทำไปก่อน และอาจหางานอื่นไปด้วยเพราะไม่ชอบงาน HR หรือบางคนถูกบริษัทย้ายมาทำงาน HR เพื่อรอเกษียณ

2.3   เป็นผู้บริหารในหน่วยงานอื่นแต่ถูกฝ่ายบริหารระดับสูงย้ายมาเป็นผู้บริหารในฝ่าย HR (จะเรียกชื่อตำแหน่งว่า ผู้จัดการฝ่ายบุคคล, ผู้อำนวยการฝ่ายทรัพยากรบุคคล, Vice President, Human Resource ก็ว่ากันไป) เช่น ย้ายผู้จัดการฝ่ายบัญชีให้มาเป็นผู้จัดการฝ่าย HR เป็นต้น

จากที่ผมเล่าที่มาของคนที่มาทำงาน HR ข้างต้นนั้นจะเห็นได้ว่าคนที่มาทำงาน HR  ไม่ว่าจะจบมาทางด้าน HR หรือไม่ก็ตามล้วนมีที่มาและพื้นเพที่แตกต่างกัน

          แต่สิ่งสำคัญที่สุดอยู่ที่ว่า..คน ๆ นั้นรักและสนใจที่จะทำงานด้าน HR อย่างจริงจังหรือไม่!

            ถ้ารักและสนใจที่จะทำงานด้าน HR แล้ว แม้ไม่จบสายตรงด้าน HR แต่ถ้ามีอิทธิบาท 4 คือ

1.      ฉันทะ มีความรัก (ฝรั่งเรียกว่ามี Passion) ในงานที่ทำ

2.      วิริยะ มีความมานะพากเพียรในงานที่รับผิดชอบ

3.      จิตตะ มีความเอาใจใส่ในงานที่ทำ คิดหาทางพัฒนาตัวเองให้มีความรู้และประสบการณ์ใหม่ ๆ ในงาน HR ทุกด้านให้รู้ลึกรู้จริง

4.      วิมังสา หมั่นทบทวนแก้ไขปรับปรุงงานที่ทำและพัฒนางานให้ดีขึ้นอยู่เสมอ ๆ

ถ้าเป็นอย่างนี้แล้วล่ะก็คน ๆ นั้นมาถูกทางและจะเป็นคนที่ประสบความสำเร็จในงาน HR ได้แน่นอนครับ

หลายคนที่เป็นมืออาชีพด้าน HR ที่ผมรู้จักเขาก็ไม่ได้จบ HR มาโดยตรง แต่เขามีความรักและเข้าใจในงานแบบนี้ พยายามศึกษาเข้าใจในเรื่องของผู้คน ชอบที่จะต้องเข้าไปทำงานแก้ปัญหาเกี่ยวกับผู้คน ที่สำคัญคือเป็นคนสนใจใฝ่เรียนรู้ศึกษาหาความรู้และประสบการณ์ด้าน HR อยู่เสมอ ๆ

หลายคนก็ผันตัวออกมาเป็นเจ้าของธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับงาน HR เช่น มาทำบริษัท Headhunter, ตั้งบริษัทจัดการฝึกอบรมและพัฒนาบุคลากร, มาเป็นวิทยากรที่ปรึกษาด้าน HR ก็มีให้เห็นอยู่มากมาย

ในทางกลับกัน ถ้าใครที่เข้ามาทำงาน HR  ด้วยความคิดว่างาน HR คืองานธุรการทั่วไป เป็นงานควบคุมคนทั้งบริษัทแบบมาเฟีย ทุกคนต้องเชื่อฟังฉัน ไม่เคยสนใจใฝ่เรียนรู้ เป็นแค่งานประเภท “รับคนเข้า-เอาคนออก” ใคร ๆ ก็ทำได้ หรือเห็นงาน HR เป็นศาลาพักร้อนไปวัน ๆ หรือทำเพื่อรอเกษียณ

อย่างนี้แล้วผมว่าต่อให้คน ๆ นั้นจบมาตรงด้าน HR ก็คงมาทำงานผิดที่แล้วล่ะครับ

แม้จะมีชื่อตำแหน่งเป็น HR Manager หรืออะไรก็ตามคงไม่ถือว่าเป็น HR มืออาชีพได้อย่างแน่นอน แถมยังจะทำให้ผู้คนเข้าใจงาน HR แบบผิด ๆ หรือดูถูกดูแคลนอีกต่างหาก!!

            จากที่เล่ามาทั้งหมดจึงมาสู่คำตอบและข้อสรุปของผมที่ว่า..

          ถ้าใครอยากทำงานด้าน HR ก็ก้าวเข้ามาเลยครับ ขอให้ศึกษาหาความรู้และประสบการณ์ด้าน HR ทุกด้านให้รู้ลึกรู้จริง แม้ว่าจะไม่ได้จบตรงมาทาง HR แต่ผมมั่นใจว่าคน ๆ นั้นจะเป็นมืออาชีพด้าน HR และสามารถใช้เป็นวิชาชีพนี้หาเลี้ยงตัวเองไปได้เรื่อย ๆ แม้อายุจะเลยวัยเกษียณไปแล้วก็ตาม

            ยินดีต้อนรับเข้าสู่วงการ HR และขอให้มีความสุขกับงานนี้ครับ

………………………………….