ผมเคยเขียนเรื่องนี้ไปแล้วเมื่อหลายปีก่อนแต่ก็ยังมีคำถามทำนองนี้คือ
“ได้งานในบริษัทแห่งหนึ่งเป็นพนักงานต้อนรับลูกค้า
ทางฝ่ายบุคคลของบริษัทแห่งนี้แจ้งว่าต้องมีการวางเงินค้ำประกันการทำงาน 10,000 บาทตลอดระยะเวลาที่ทำงานอยู่ และมีเงื่อนไขว่า
1.
หากพนักงานจะลาออกต้องยื่นใบลาออกล่วงหน้าตามระเบียบของบริษัทคือ
30 วัน
2.
บริษัทจะคืนเงินค้ำประกันเมื่อพนักงานทำงานครบ
1 ปี
3.
ถ้าหากพนักงานลาออกก่อนทำงานครบ 1 ปีหรือไม่ยื่นใบลาออกล่วงหน้า
30 วันตามระเบียบ บริษัทก็จะไม่คืนเงินค้ำประกันให้”
เงินค้ำประกันนี้บริษัทจะหักจากเงินเดือน
ๆ ละ 1,000
บาทจนกว่าจะครบ 10,000
ซึ่งทั้งหมดนี้บริษัทได้ทำเป็นสัญญาให้พนักงานเซ็นยินยอมรับเงื่อนไขดังกล่าว
คำถามคือ....บริษัททำแบบนี้ได้หรือไม่
?
ก็น่าแปลกใจนะครับว่าแม้ทุกวันนี้มีคำพูดหนึ่งที่ว่า
“ประชาชนจะอ้างว่าไม่รู้กฎหมายไม่ได้”
แต่ก็ยังมีบริษัทที่ทำผิดกฎหมายโดยอ้างว่าร
“ไม่รู้” หรือ “รู้เท่าไม่ถึงการณ์” กันอยู่ (ก็เลยไปไม่ถึงเมืองกาญจน์ซะที...เอ้อ..อันนี้เป็นมุขนะครับ
555)
ยิงมุขแล้วก็ขอตอบคำถามข้างต้นทั้งหมดได้อย่างนี้ครับ
1.
ถ้าฝ่ายบุคคลของบริษัทนี้พูดและทำอย่างที่บอกมาข้างต้น
ผมก็สันนิษฐานว่าบริษัทคงจะจ้างใครก็ไม่รู้เข้ามาทำงานธุรการบุคคลทั่วไปแบบรับคนเข้า-เอาคนออก-ตรวจบัตรตอก-ออกใบเตือนทั่วบริษัท
ฯลฯ แล้วก็อุปโลกน์ตั้งชื่อตำแหน่งนี้ว่า “ผู้จัดการฝ่ายบุคคล” หรือเพียงเอาไว้บอกคนทั่วไปว่าบริษัทก็มี
HR กะเขาเหมือนกัน ซึ่งคนประเภทนี้แหละครับที่ทำให้คนอื่น ๆ ทั้งหลายมองคนที่ทำงาน
HR ด้วยสายตาที่ดูถูกดูแคลน แถมเข้าใจงาน HR ว่าเป็นงานจับฉ่ายเบ็ดเตล็ด, ทำงานเอาใจฝ่ายบริหาร, ถามอะไรก็ไม่รู้สักอย่าง,
งานแบบนี้เอาใครมาทำก็ได้ ฯลฯ
โธ่..ก็ในเมื่อคนพวกนี้ไม่ใช่
HR ตัวจริงนี่ครับ เพราะคนพวกนี้ไม่เคยรู้เลยด้วยซ้ำไปว่างาน HR คืออะไร บทบาท หน้าที่และความรับผิดชอบของ HR มีอะไรบ้าง
รวมไปจนถึงความรู้เรื่องของกฎหมายแรงงานก็ไม่เคยเข้าไปอยู่ในซีรีบลัมคอร์เท็กซ์เลย
ดังนั้นคนพวกนี้ก็จะคอยทำตามที่ฝ่ายบริหารสั่งมาเท่านั้นแหละครับ
2.
ตามกฎหมายแรงงานมาตรา 10
ก็บอกไว้ชัดอยู่แล้วว่าห้ามมิให้นายจ้างเรียกหรือรับหลักประกันการทำงานหรือหลักประกันความเสียหายในการทำงานไม่ว่าจะเป็นเงิน
ทรัพย์สินอื่น หรือการค้ำประกันด้วยบุคคลจากลูกจ้าง เว้นแต่ลักษณะหรือสภาพของงานที่ทำนั้นลูกจ้างต้องรับผิดชอบเกี่ยวกับการเงินหรือทรัพย์สินของนายจ้าง
ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเสียหายแก่นายจ้างได้....
ตรงนี้แปลว่าตำแหน่งงานที่ถามมาเป็นตำแหน่งพนักงานต้อนรับลูกค้า
ซึ่งตามลักษณะงานก็ไม่ได้ต้องมารับผิดชอบเรื่องเงินหรือทรัพย์สินของบริษัทอะไรเลย
อย่างนี้บริษัทจะมาเรียกเงินค้ำประกันไม่ได้ครับ
อย่าว่าแต่เรียกเก็บเงินค้ำประกันเลย
แม้แต่บอกว่าจะไม่เรียกเงินค้ำประกันแต่จะขอให้มีตัวบุคคลมาค้ำประกันก็ไม่ได้ด้วยนะครับ
จึงสรุปตรงนี้ว่าในกรณีนี้บริษัทไม่สามารถเรียกเงินค้ำประกันการทำงานหรือจะให้พนักงานหาคนมาค้ำประกันการทำงานก็ไม่ได้
ถ้าบริษัทยังฝืนทำอย่างนี้ก็เท่ากับบริษัททำผิดกฎหมายแรงงานมาตรา 10 ครับ
3.
ส่วนในเงื่อนไขที่ว่าเมื่อบริษัทรับเงินค้ำประกันการทำงานไปแล้ว
ถ้าพนักงานไม่ยื่นใบลาออกล่วงหน้า 30 วัน
หรือพนักงานลาออกก่อนทำงานครบ 1 ปี
บริษัทจะไม่คืนเงินค้ำประกันการทำงานให้เพราะถือว่าพนักงานทำผิดสัญญา
ตรงนี้บริษัทก็ทำผิดกฎหมายแรงงานอีกนั่นแหละ
เพราะในมาตรา 10
วรรคสองก็บอกไว้ชัดเจนแล้วว่า
เมื่อนายจ้างเลิกจ้าง
หรือลูกจ้างลาออก หรือสัญญาประกันสิ้นอายุ ให้นายจ้างคืนเงินประกันพร้อมดอกเบี้ย
ถ้ามี ให้แก่ลูกจ้างภายในเจ็ดวันนับแต่วันที่นายจ้างเลิกจ้างหรือวันที่ลูกจ้างลาออก
หรือวันที่สัญญาประกันสิ้นอายุ แล้วแต่กรณี
แม้จะมีสัญญาทำเอาไว้ก็ถือว่าสัญญานั้นขัดกฎหมายแรงงานในมาตรานี้
สัญญาดังกล่าวจึงใช้บังคับไม่ได้ครับ เพราะการไม่ยื่นใบลาออกล่วงหน้า 30 วันหรือการลาออกก่อนทำงานครบ
1 ปีมันจะทำให้เกิดความเสียหายเกี่ยวกับเงินหรือทรัพย์สินของนายจ้างได้ยังไงล่ะครับ
ดังนั้นเงื่อนไขที่จะไม่คืนเงินค้ำประกันแบบนี้บอกได้เลยว่าบริษัท “มั่ว” หรือ
“โมเม” ขึ้นมาเองแท้ ๆ เลยแหละเพราะเป็นเรื่องที่ไม่เกี่ยวกันเลยครับ
เพราะอันที่จริงในกรณีนี้บริษัทก็ไม่มีสิทธิจะมาเรียกเงินค้ำประกันการทำงานตั้งแต่คำตอบในข้อ
2 ที่ผมบอกไปแล้ว ดังนั้นคำตอบในข้อ 3 ไม่ต้องพูดถึงเลยเพราะยิ่งแสดงเจตนาของบริษัทแห่งนี้ว่าต้องการจะฝ่าฝืนกฎหมายแรงงานมาตรา
10 แหง ๆ
สรุปทั้งหมดก็คือถ้าผู้ถามคำถามนี้ยังอยากจะทำงานกับบริษัทที่จงใจจะเอาเปรียบพนักงานและจงใจทำผิดกฎหมายแรงงานตั้งแต่เริ่มเข้าทำงานแบบนี้ก็เอาตามที่สบายใจก็แล้วกันนะครับ
นี่ขนาดเริ่มต้นยังเอาเปรียบและส่อเจตนาไม่ดีอย่างนี้
แล้วขืนทำงานกันต่อไปยิ่งไม่ถูกเอาเปรียบยิ่งกว่านี้หรือครับ
แต่ถ้าจะต้องการคำแนะนำจากผมอย่างตรงไปตรงมาก็คือ....
“ไปหางานที่ใหม่ที่เขาไม่เอาเปรียบจะดีกว่านะครับ”
………………………………………